W Polsce, podobnie jak w wielu innych krajach, seks i intymność wśród osób starszych są często tematem tabu. Mimo że seksualność jest naturalną częścią ludzkiego życia niezależnie od wieku, wciąż wiele osób ma trudności z akceptacją i otwartą rozmową na temat intymności w późniejszym okresie życia. W polskim społeczeństwie obserwuje się głęboko zakorzenione normy i wartości, które oddziałują na postrzeganie seksualności w różnych fazach życia. Choć młodzież i dorośli w średnim wieku są często przedstawiani jako aktywni seksualnie, osoby starsze są często marginalizowane w tej kwestii. Większość badań przeprowadzonych wśród osób dojrzałych, wskazują, że są one zainteresowane aktywnym życiem seksualnym, choć częstotliwość pożycia zazwyczaj zmniejsza się. Należy pamiętać, że istnieją duże indywidualne różnice w tej kwestii. Warto zastanowić się, dlaczego w kulturze, która ceni rodzinę i bliskość, intymność w późniejszym wieku jest tak często ignorowana. Należy przybliżyć ten temat i zrozumieć przyczyny tego zjawiska w polskim kontekście kulturowym.
Rola społeczeństwa a seksualność
W społeczeństwach opartych na tradycji i silnych strukturach kulturowych, takich jak Polska, role społeczne mają wyraźny wpływ na postrzeganie i wyrażanie seksualności, zwłaszcza wśród osób w wieku dojrzałym.
Kobiety, po osiągnięciu pewnego wieku, często są postrzegane głównie przez pryzmat ich roli macierzyńskiej i babci. W społeczeństwie oczekuje się od nich, że będą zajmować się wnukami, opiekować domem i pełnić tradycyjne role opiekunów. To może prowadzić do tego, że kobiety te same zaczynają siebie postrzegać wyłącznie w tych kategoriach, marginalizując swoje potrzeby seksualne i emocjonalne. Taka perspektywa może zniechęcać je do wyrażania swoich pragnień i potrzeb intymnych, prowadząc do wewnętrznych konfliktów.
„Większość badań przeprowadzonych wśród osób dojrzałych, wskazują, że są one zainteresowane aktywnym życiem seksualnym, choć częstotliwość pożycia zazwyczaj zmniejsza się. Należy pamiętać, że istnieją duże indywidualne różnice w tej kwestii.”
Mężczyźni w wieku dojrzałym mogą czuć presję, aby wciąż być postrzeganymi jako głowy rodziny, opiekunowie. W kontekście seksualności oczekuje się od nich, że będą wciąż „w formie”, niezależnie od wieku czy problemów zdrowotnych. Ta presja, by być „wiecznie młodym”, może prowadzić do lęków związanych z wydajnością, co z kolei wpływa na ich zdolność do nawiązywania głębokich, intymnych relacji z partnerami.
W społeczeństwie często utrwalane są stereotypy dotyczące tego, jak osoby w wieku dojrzałym powinny się zachowywać. Istnieje przekonanie, że seks i namiętność są domeną młodych, podczas gdy starsze pokolenia powinny skupić się na innych aspektach życia. Takie przekonania mogą prowadzić do wewnętrznych blokad i oporów przed eksploracją własnej seksualności w późniejszym wieku. Ważne jest, aby osoby dojrzałe miały możliwość przełamywania tych społecznych barier i rozwijania swojej seksualności w sposób, który jest dla nich najbardziej satysfakcjonujący. To może wymagać wsparcia terapeutycznego, edukacji seksualnej skierowanej do osób starszych oraz otwartego dialogu w społecznościach na temat potrzeb i pragnień osób w wieku dojrzałym.
Mediatyzacja seksualności
Media odgrywają kluczową rolę w kształtowaniu postrzegania seksualności. Niestety, w wielu przypadkach seksualność osób starszych jest przedstawiana w sposób stereotypowy, jeśli w ogóle jest uwzględniana. Nie sprzyja temu również kreowany w mediach społecznościowych kanon piękna i spłycenie pojęcia atrakcyjności tylko i wyłącznie do młodego, wysportowanego ciała oraz cery bez zmarszczek. Dodatkowo, wraz z wiekiem w ciele zachodzą różnorodne zmiany, które mogą wpływać na przeżywanie intymności – u kobiet menopauza, zaczynająca się w wieku około pięćdziesięciu lat. Kobiety dostrzegają zmiany w swoim wyglądzie, zauważają suchość w pochwie i obniżenie popędu seksualnego. U mężczyzn spadek poziomu testosteronu, zaburzenia erekcji czy też inne dolegliwości zdrowotne, mogą wpłynąć na życie seksualne. Obraz ciała jest wielowymiarowym doświadczeniem cielesności, któremu towarzyszą myśli, przekonania, uczucia i zachowania. Zaburzenia obrazu ciała przekłada się na podatność na zaburzenia psychiczne i seksuologiczne, obniżają jakość i satysfakcję z kontaktów seksualnych. Ważne jest, aby pamiętać, że mimo tych zmian, potrzeba bliskości, intymności i satysfakcji seksualnej nie zanika. Dlatego ważne jest promowanie pozytywnych i realistycznych reprezentacji intymności wśród osób w starszym wieku.
Jak można wspierać zdrową seksualność w późniejszym wieku?
Edukacja: Organizowanie programów edukacyjnych dla seniorów może pomóc w rozwianiu mitów i nieporozumień dotyczących seksualności w późniejszym wieku.
Dostęp do zasobów: Zapewnienie dostępu do literatury, poradników oraz profesjonalistów w dziedzinie seksuologii może pomóc seniorom lepiej zrozumieć i cieszyć się swoją seksualnością.
Promowanie pozytywnego postrzegania: Aktywne przeciwdziałanie negatywnym stereotypom i promowanie pozytywnego obrazu starszych osób jako istot aktywnych seksualnie jest kluczem do przełamania tabu.
Poznaj naszych specjalistów psychologii w DCG.
Seksualność osób dojrzałych, mimo że jest tematem tabu w polskim społeczeństwie, jest ważnym aspektem zdrowia i samopoczucia. Wspieranie edukacji, otwartej komunikacji oraz dostępu do odpowiedniego wsparcia terapeutycznego są kluczem do zmiany tego podejścia i akceptacji seksualności jako naturalnej części ludzkiego życia na każdym etapie. Bliskość seksualna jest źródłem satysfakcji i przyjemności fizycznej.