Co trzeci mężczyzna po pięćdziesiątym roku życia doświadcza problemów z prostatą, jednak większość z nich odkłada wizytę u urologa nawet o kilka lat. Często wynika to z obawy przed badaniem, braku wiedzy o jego przebiegu lub zwykłego wstydu.
Nasz artykuł wyjaśni Ci dokładnie, jak wygląda standardowe badanie prostaty i dlaczego regularna kontrola urologiczna to ważna inwestycja w Twoje zdrowie.
W naszym centrum medycznym badanie prostaty to procedura przeprowadzana z pełnym poszanowaniem Twojego komfortu i dyskrecji.
Czym jest badanie prostaty?
Badanie prostaty to zespół procedur diagnostycznych pozwalających ocenić stan gruczołu krokowego. Prostata to niewielki narząd wielkości orzecha włoskiego, który otacza cewkę moczową u podstawy pęcherza. Gruczoł ten może ulegać zmianom z wiekiem, co wpływa na funkcjonowanie układu moczowego i wymaga kontroli medycznej.
Diagnostyka prostaty obejmuje kilka uzupełniających się metod badawczych. Lekarz może zastosować badanie per rectum, oznaczenie PSA we krwi oraz badanie USG. Każda metoda dostarcza różnych informacji o stanie prostaty i pozwala na kompleksową ocenę zdrowia męskiego układu moczowo-płciowego.
Kiedy wykonać badanie prostaty?
Lekarz zleca badanie prostaty po przeprowadzeniu szczegółowego wywiadu z pacjentem. Najczęściej wykonuje się je u mężczyzn, którzy doświadczają problemów z oddawaniem moczu. Pacjenci Ci czują parcie na pęcherz zarówno za dnia, jak i w nocy, ale nie mogą go do końca opróżnić.
Główne wskazania do badania prostaty:
Zaburzenia oddawania moczu obejmują:
- Po pierwsze – częste oddawanie moczu, szczególnie w godzinach nocnych;
- Słaby strumień moczu lub jego przerywanie;
- Co więcej – uczucie niepełnego opróżnienia pęcherza moczowego;
- Trudności z rozpoczęciem mikcji;
- Dodatkowo – nagłe, silne parcie na pęcherz.
Inne niepokojące objawy to:
- Ból w okolicy krocza lub podbrzusza;
- Krew w moczu lub nasieniu;
- Zaburzenia erekcji;
- Bolesne oddawanie moczu.
Wskazaniem do wykonania badania prostaty są również nieprawidłowe wyniki pomiarów PSA całkowitego we krwi oraz występowanie nowotworów stercza w najbliższej rodzinie.
POZNAJ NASZYCH SPECJALISTÓW: Zapoznaj się z zespołem doświadczonych urologów naszego centrum, którzy specjalizują się w diagnostyce i leczeniu chorób prostaty: dr n. med. Paweł Piotrów (klik), dr n. med, Adrian Czekaj (klik), lek. Michał Pietrus (klik), lek. Bartłomiej Stach (klik), lek. Kamil Groszek (klik) oraz lek. Wiktor Bursiewicz (klik).
W jaki sposób można zbadać prostatę?
Badanie per rectum
Badanie fizykalne przez odbyt to podstawowa metoda oceny prostaty w praktyce urologicznej. Lekarz zakłada jednorazowe rękawiczki, nakłada specjalny żel ułatwiający badanie, a następnie delikatnie przeprowadza ocenę gruczołu krokowego przez odbyt. Pozwala to na bezpośrednią ocenę wielkości prostaty oraz wykrycie ewentualnych guzków czy zmian w strukturze gruczołu.
Badanie wykonuje się w pozycji leżącej na lewym boku z nogami przyciągniętymi do brzucha. Trwa ono zaledwie kilka minut i zwykle nie sprawia pacjentom większego dyskomfortu.
USG prostaty przez powłoki brzuszne
Ultrasonografia prostaty przez powłoki brzucha to badanie obrazowe wykorzystujące fale ultradźwiękowe. Lekarz przesuwa głowicę ultrasonografu po skórze podbrzusza pacjenta leżącego na plecach. Na skórę nakłada się specjalny żel, który ułatwia przewodzenie fal ultradźwiękowych i poprawia jakość otrzymywanego obrazu.
Badanie pozwala ocenić nie tylko stan gruczołu krokowego, ale również inne elementy układu moczowego. Lekarz może obejrzeć pęcherz moczowy, drogi moczowe oraz zmierzyć ilość moczu zalegającego po mikcji.
USG prostaty transrektalne
Transrektalne USG prostaty to specjalistyczna metoda obrazowania gruczołu krokowego, wykorzystywana w sytuacjach wymagających dokładniejszej oceny. Badanie to nie należy do standardowych i nie jest wykonywane rutynowo – urolog może je zlecić, gdy zachodzi taka potrzeba, na przykład w diagnostyce raka prostaty lub przed planowaną biopsją.
Polega ono na delikatnym wprowadzeniu cienkiej głowicy ultrasonografu do końcowego odcinka przewodu pokarmowego. Głowica jest zabezpieczona osłonką i pokryta żelem dla zwiększenia komfortu. Pacjent najczęściej leży na lewym boku z ugiętymi nogami.
Dzięki bliskości prostaty, obraz uzyskany w trakcie badania jest bardzo dokładny, co pozwala lekarzowi na precyzyjną ocenę struktury gruczołu krokowego i ewentualnych nieprawidłowości.
Oznaczenie PSA we krwi
PSA to antygen swoiściwy dla prostaty – białko produkowane przez komórki gruczołu krokowego. Badanie polega na pobraniu niewielkiej ilości krwi z żyły i oznaczeniu stężenia tego markera w laboratorium.
Wynik PSA interpretuje się zawsze w kontekście wieku pacjenta, ponieważ stężenie tego białka naturalnie wzrasta z wiekiem.
Jak przygotować się do badania prostaty?
Sposób przygotowania do badania prostaty zależy w dużej mierze od rodzaju wykonywanej procedury. Większość badań nie wymaga specjalnego przygotowania, ale niektóre formy ultrasonografii wymagają odpowiedniego postępowania ze strony pacjenta.
Przygotowanie do USG przez powłoki brzuszne
Jeśli lekarz ocenia stan gruczołu krokowego przez powłoki brzuszne, musisz mieć wypełniony pęcherz moczowy. Powinieneś wypić około półtora litra niegazowanej wody przed planowanym terminem badania. Ważne jest powstrzymanie się od oddania moczu przed wykonaniem ultrasonografii.
Przygotowanie do USG transrektalnego
Ultrasonografia transrektalna wymaga dokładniejszego przygotowania pacjenta. Na co najmniej dwadzieścia cztery godziny przed planowanym badaniem powinieneś przejść na lekkostrawną dietę.
Badanie najlepiej wykonywać, gdy jesteś na czczo. Ostatni posiłek powinieneś spożyć na osiem godzin przed procedurą. Ostatni odcinek przewodu pokarmowego musi być dokładnie opróżniony za pomocą lewatyw.
Przygotowanie do oznaczenia PSA
Przed pobraniem krwi na PSA powinieneś unikać ejakulacji przez czterdzieści osiem godzin. Powinieneś również powstrzymać się od jazdy na rowerze i intensywnych ćwiczeń fizycznych przez dwa dni przed badaniem. Ważne jest poinformowanie lekarza o wszystkich przyjmowanych lekach, które mogą wpływać na wynik oznaczenia.
Jak przebiega badanie prostaty?
Wizyta urologiczna rozpoczyna się od szczegółowego wywiadu medycznego. Lekarz pyta o objawy, historię chorób, przyjmowane leki oraz występowanie problemów z prostatą w rodzinie.
Następnie przeprowadzane jest badanie fizykalne, które obejmuje ocenę brzucha i okolicy lędźwiowej. Kluczowym elementem jest badanie prostaty przez odbyt, wykonywane delikatnie z poszanowaniem Twojego komfortu.
W zależności od wskazań lekarz może zlecić badania dodatkowe. Należą do nich ultrasonografia prostaty, pobór krwi na oznaczenie PSA oraz badanie moczu. Wszystkie procedury są wykonywane z zachowaniem zasad bezpieczeństwa i higieny.
KLIKNIJ TU I POSŁUCHAJ NASZEGO PODCASTU: Chcesz dowiedzieć się więcej o urologicznych problemach zdrowotnych? Posłuchaj naszego podcastu z lek. Michałem Pietrusem – doświadczonym urologiem, który w przystępny sposób opowiada o wizytach urologicznych i zabiegach przeprowadzanych w naszym centrum!
Jakie choroby wykrywa badanie prostaty?
Ultrasonografia gruczołu krokowego to podstawowe badanie w diagnostyce raka prostaty. Pozwala wykryć zmiany nowotworowe obecne w obrębie narządu na wczesnym etapie rozwoju. Dlatego tak ważne jest niebagatelizowanie niepokojących sygnałów ze strony organizmu, takich jak zaburzenia erekcji czy trudności w oddawaniu moczu.
Rak prostaty
Rak prostaty to najczęstszy nowotwór złośliwy u mężczyzn po sześćdziesiątym roku życia. Wczesne wykrycie znacznie poprawia rokowanie i zwiększa skuteczność leczenia. Objawy raka prostaty mogą być podobne do łagodnego przerostu gruczołu, dlatego tak istotna jest regularna kontrola urologiczna.
Łagodny przerost prostaty
Łagodny przerost prostaty to nienowotworowe powiększenie gruczołu, które występuje u większości mężczyzn po pięćdziesiątym roku życia. Schorzenie powoduje charakterystyczne objawy ze strony dolnych dróg moczowych, takie jak częste oddawanie moczu, osłabiony strumień czy uczucie niepełnego opróżnienia pęcherza.
Zapalenie prostaty
Badanie prostaty wykonuje się również w sytuacji, gdy istnieje podejrzenie stanów zapalnych gruczołu krokowego. Zapalenie może mieć charakter ostry lub przewlekły i objawia się bólem w okolicy krocza oraz zaburzeniami oddawania moczu.
Procedura diagnostyczna nierzadko pozwala również na wykrycie ewentualnych nieprawidłowości w męskich drogach moczowych, takich jak kamica czy zwężenia cewki moczowej.
Interpretacja wyników badania
Wyniki badania prostaty są zawsze interpretowane przez doświadczonego urologa w kontekście objawów klinicznych i Twojego wieku. Pojedynczy nieprawidłowy wynik nie zawsze oznacza chorobę, dlatego często konieczne jest powtórzenie badań lub wykonanie dodatkowych procedur diagnostycznych.
Badanie per rectum
Prawidłowa prostata w badaniu palcowym jest miękka, gładka, symetryczna i niebolesna. Niepokojące zmiany obejmują obecność guzków, asymetrię, zwiększoną twardość czy bolesność podczas badania.
Wyniki PSA
Wartości PSA interpretuje się w zależności od Twojego wieku. Podwyższone stężenie może wskazywać na raka prostaty, ale także na łagodny przerost czy zapalenie gruczołu. Stosunek PSA wolnego do całkowitego pomaga w różnicowaniu przyczyn podwyższenia.
Ultrasonografia prostaty
W badaniu USG ocenia się objętość prostaty, jednorodność jej struktury oraz obecność ognisk o zmienionym obrazie echograficznym.
Co dalej po badaniu?
Dalsze postępowanie zależy od wyników przeprowadzonych badań oraz nasilenia objawów klinicznych. Przy prawidłowych wynikach zaleca się kontrolę za jeden do dwóch lat, w zależności od Twojego wieku i czynników ryzyka.
Nieprawidłowe wyniki wymagają dalszej diagnostyki. Podwyższony PSA może być wskazaniem do powtórzenia oznaczenia lub wykonania biopsji prostaty pod kontrolą ultrasonograficzną. Przerost prostaty wymaga rozpoczęcia leczenia farmakologicznego lub rozważenia metod chirurgicznych.
Jak często powtarzać badanie prostaty?
Częstość kontroli urologicznych zależy od Twojego wieku, wyników poprzednich badań oraz obecności czynników ryzyka. Mężczyźni po pięćdziesiątym roku życia powinni wykonywać badanie prostaty co jeden do dwóch lat. Przy obciążeniu rodzinnym zaleca się rozpoczęcie kontroli już po czterdziestym piątym roku życia.
Zwiększoną częstotliwość badań stosuje się u pacjentów z wcześniejszymi nieprawidłowymi wynikami, objawami ze strony dolnych dróg moczowych oraz przy pozytywnym wywiadzie rodzinnym w kierunku raka prostaty.
Najczęściej zadawane pytania
Czy badanie prostaty boli?
Badanie przez odbyt może wiązać się z lekkim dyskomfortem, ale zazwyczaj nie sprawia bólu. Podobne odczucia towarzyszą USG transrektalnemu. Oba badania są krótkie i dobrze znoszone przez pacjentów.
Ile trwa badanie?
Kompletne badanie urologiczne trwa 20-30 minut. Samo badanie per rectum to 1-2 minuty, USG prostaty 10-15 minut.
Czy można jeść przed badaniem?
Przed większością badań prostaty możesz normalnie jeść. Wyjątkiem jest USG transrektalne, które wymaga bycia na czczo.
Kiedy otrzymam wyniki?
Wyniki badania fizykalnego i USG są dostępne od razu. Wynik PSA – zwykle następnego dnia.
Czy badanie można wykonać podczas infekcji dróg moczowych?
Podczas ostrego zapalenia należy odłożyć badanie. Infekcja może wpływać na wyniki PSA i powodować dodatkowy dyskomfort.
Dlaczego warto wybrać nasze centrum?
W naszym centrum oferujemy kompleksową diagnostykę prostaty z wykorzystaniem najnowocześniejszego sprzętu medycznego. Nasz zespół doświadczonych urologów zapewnia profesjonalną opiekę w atmosferze pełnej dyskrecji i szacunku dla pacjenta.
Zapewniamy elastyczne terminy wizyt, w tym możliwość umówienia badania w godzinach popołudniowych i weekendy. Wszystkie procedury wykonywane są zgodnie z najwyższymi standardami medycznymi przy zachowaniu maksymalnego komfortu pacjenta.
KLIKNIJ TUTAJ I UMÓW SIĘ NA KONSULTACJĘ JUŻ DZIŚ! Nasi specjaliści pomogą Ci zadbać o zdrowie prostaty w atmosferze profesjonalizmu i troski o Twoje dobro.